Fietslandschappen 33 (slot): Anywhere

Ergens in Midden-Portugal

Had ik al verteld dat je in Asturië prachtig kunt fietsen? Tussen de grijsgroene Picos en de Atlantische oceaan. Of in de Kop van Noord-Holland, de Noordoostpolder, Zuidwest-Friesland, Noordoost-Groningen, Montferland, Sauerland, Toscane, de Pyreneeën? Ik meen van niet. Maar ach, kun je niet overal prachtig fietsen? Heeft niet elk landschap zijn verhaal, zijn charme, in welk jaargetijde dan ook?

Dat besef drong weer eens hevig tot me door toen ik enkele maanden geleden over de Maasvlakte fietste. Het was niet mooi, maar wel imposant: de havenbekkens, de eindeloze stapels containers, de bedrijfsloodsen, de loze ruimte, de wind. Er lagen wat treurige overblijfselen van doodgereden meeuwen op het fietspad (jazeker, op de Maasvlakte zijn fietspaden), dus concludeerde ik optimistisch dat zelfs dit industriële landschap voor vogels een habitat vormt. Een postmodern, natuurinclusief landschap.

Ik besefte weer eens dat elk landschap gelaagd is en meerdimensionaal. De ondergrond, de bodem en het reliëf vormen de eerste dimensie. De zode en het maaiveld, met zijn bodemleven en begroeiing de tweede. De derde dimensie, de term zegt het al, is het landschapsbeeld: het landschap zoals zich dat via onze ogen aan ons voordoet. En er is een vierde dimensie: de landschapsbeleving. Die betreft niet alleen het zien, maar ook het horen, ruiken en voelen, de herinnering en de verwachting. In het landschap ligt zowel het verleden als de toekomst besloten: het landschap is gelaagd en er worden telkens nieuwe lagen aan toegevoegd.

Voor mij als fietser (of wandelaar) is het landschap decor, toneel en rekwisiet tegelijk. Ik ben zowel toeschouwer als acteur. Ik onderga het, beschouw het, lees het, doorkruis het, overwin het. Soms roep ik ‘Boe!’ of ‘Bah!’. Soms juich ik. Afschuw, boosheid, verdriet, verwondering, genot en vreugde, het is er allemaal.

En waar dat is? Dat kan overal zijn. Simpeler kan ik het niet maken. Dus stap op de fiets, rij je neus achterna en laat het landschap tot je komen.

****

Naschrift: dit was in deze rubriek mijn laatste bijdrage voor Geografie. Er volgen vast nog meer afleveringen, maar dan alleen op dit blog. Daarnaast ben ik een nieuwe serie gestart: Koerslandschappen, voor Hetiskoers.nl